Naast bestendigen van de natuurkwaliteiten (2.2.1) is het belangrijk om, waar mogelijk, natuurkwaliteiten te verhogen. We constateren dat beheerders nog te vaak inzetten op natuurtypen met een lage kwaliteit. Daarom gaan we in gesprek met terreinbeheerders over het streven naar een hogere natuurkwaliteit en het daarop (her)inrichten van natuurterreinen. Hierbij kan het ook gaan om omvorming van ecologisch minder waardevolle natuurtypen (basistype grasland) natuurtypen naar bos. Provinciale Staten hebben met het vaststellen van de Natuurvisie in december 2016 besloten extra middelen beschikbaar te stellen om de natuurkwaliteit te verhogen en verlies van biodiversiteit tegen te gaan. Met onze (subsidie)instrumenten bewerkstelligen we de uitvoering van specifieke maatregelen voor de leefgebieden van dier- en plantensoorten die onze aandacht hebben. Met de uitvoering van het landelijke Programma Natuur 2021-2023, op basis van de landelijke Regeling specifieke uitkering Programma Natuur, geven we een impuls aan het herstel en behoud van stikstofgevoelige habitats en leefgebieden in Natura 2000-gebieden. Met de aanpak Biodiversiteit in stad en dorp onder meerjarendoel 2.2.3 werken we aan behoud en bescherming van soorten en biodiversiteit in stad en dorp.
De huidige omvang en kwaliteit van bossen staat onder druk. Daarom zetten we in op areaalvergroting en kwaliteitsverbetering van onze bestaande bossen. Bescherming en kwaliteitsverbetering leefgebieden
In 2022 gaan we door met het stimuleren van maatregelen die leiden tot bescherming, instandhouding of herstel van biotopen (leefgebieden) en habitats van de benoemde aandachtsoorten (zie Supplement Biodiversiteit bij de Natuurvisie), in het bijzonder in de Natura 2000-gebieden, zowel in het landelijk gebied als in de stedelijke omgeving. Landelijk is afgesproken de eerder vastgestelde herstelmaatregelen te blijven uitvoeren. Een voorbeeld is het nemen van maatregelen in het kader van het Actieplan Weidevogels. Hiervoor zetten wij ons subsidie-instrument in. Dit zijn de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls natuur en landschap (SKNL) en de Uitvoeringsverordening Subsidie Biodiversiteit (USB). Ook de middelen van de Regeling specifieke uitkering Programma Natuur worden via de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls natuur en landschap (SKNL) ingezet. Ecologisch bermbeheer
Wij continueren het in 2020 en 2021 geoptimaliseerde ecologisch wegbermbeheer, waardoor de fauna, met name de insecten, meeprofiteert. Wij promoten het ecologische wegbermbeheer bij andere partijen, zoals gemeenten, waterschappen, groenwerkgroepen en particulieren. Hiervoor breiden wij ons kennisnetwerk, zoals dat in 2020 in de Lopikerwaard is gestart, verder uit naar onder andere het Vallei- en Kromme Rijngebied. Landelijk Programma Natuur en Agenda Natuurinclusief
Met het Programma Natuur willen Rijk en provincies samen de natuur de komende jaren verder versterken en verbeteren. De grondslag is gelegd in de Wet stikstofreductie en natuurverbetering 2021 (Wsn). Deze wet is geïntroduceerd vanwege het vervallen van het Programma aanpak stikstof (PAS) en de hierbij behorende passende beoordeling voor stikstofvergunningsaanvragen en meldingen. Daarnaast werken Rijk en IPO de komende jaren gezamenlijk aan een agenda ‘natuurinclusief’ waarin voor de langere termijn de ambities en kansen voor een natuurinclusieve samenleving in beeld worden gebracht, met versterkte aandacht voor de natuur in onze nabije omgeving en niet alleen in natuurgebieden. Op basis van onze “Leidraad gebiedsgerichte aanpak stikstof 2020” werken we samen met Rijk en de maatschappelijke partners verder aan het sterker maken van de natuur op basis van het Landelijke Uitvoeringsprogramma natuur, de gebiedsgerichte aanpak in en buiten N2000 begrenzing en de aanpak stikstof, mede gericht op het verminderen van stikstofuitstoot door bronmaatregelen (zie hieronder). Landelijk Uitvoeringsprogramma natuur 2021-2030
Het Rijk heeft op basis van de Regeling specifieke uitkering Programma Natuur (SPUK) €17,4 miljoen aan de provincie Utrecht ter beschikking gesteld voor de uitvoering van herstelmaatregelen in de jaren 2021-2023. Maatregelen die moeten bijdragen aan het realiseren van condities voor een gunstige of verbeterde staat van instandhouding van alle soorten en habitats onder de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Hierbij ligt de focus op de overbelaste stikstofgevoelige leefgebieden van soorten. Volgens de Regeling moeten de maatregelen voor de eerste fase uiterlijk 31 december 2023 (bestuurlijk) zijn vastgelegd en uiterlijk 31 december 2025 zijn afgerond. Daarom hebben wij in deze periode vooral maatregelen geprogrammeerd die concreet zijn en snel zijn uit te voeren en vóór 2025 zijn af te ronden. In 2022 zullen de gebiedspartners (terreinbeherende organisaties, particuliere eigenaren en waterschappen) starten met de uitvoering van herstelmaatregelen in 9 Natura gebieden. Het gaat om natuur langs de Nederrijn en Lek, kwelgebieden aan de voet van de Heuvelrug en diverse voor Nederland unieke veenmoerassen met habitats als trilveen: deze zijn uniek voor Nederland in grootte en kwaliteit. Daarnaast worden de herstelmaatregelen uit de beheerplannen Natura 2000 die al gepland waren op basis van het PAS nog onverkort via opdrachten en volgens daarover in het Beleidskader wet natuurbescherming gemaakte afspraken uitgevoerd. Aanpak stikstof
In de totaalaanpak voor de verbetering van de natuur noemen wij in één adem ook de maatregelen, die zijn gericht op het verminderen van de stikstofemissie aan de bron (bronmaatregelen) om daarmee de overbelasting van de natuur te verminderen. Tegelijkertijd is vermindering van stikstofdepositie nodig om de gunstige staat van instandhouding van de soorten te bereiken, en ruimte te creëren voor (provinciale) economische en maatschappelijke opgaves en die via vergunningverlening weer mogelijk te maken (zie 2.2.3). In de Wsn zijn daarom omgevingswaarden opgenomen, die in 2035 gehaald moeten zijn. Dan moet in 74% van de stikstofgevoelige hectares in Natura 2000 gebied de stikstofdepositie onder de kritische waarde van het habitattype liggen. Hier is het Rijk primair aan zet door het sturen op autonome daling en de inzet van generieke bronmaatregelen. Wij moeten sturen op het maximaal haalbare resultaat bij de inzet van generieke maatregelen. In 2022 wordt in verschillende gebiedsprocessen verdieping, uitwerking en vervolg gegeven aan de Startdocumenten die in 2021 zijn opgesteld. In 2022 zetten we in op het verder uitwerken en implementeren van de instrumentenkoffer met de gebiedspartners om hiermee de uitvoering op gang te brengen. De focus ligt hierbij op bronmaatregelen die gericht zijn op de piekbelasters (hoogste emissies) binnen 2 km van de N2000 gebieden. Het ontwikkelen van een stimuleringskader gericht op transitie van de landbouw richting kringlooplandbouw en het ondersteunen van kavelruilprocessen. Bij blijvende agrariërs zetten we onder meer in op innovaties en het ontwikkelen van Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) gericht op stikstofreductie. Daarnaast wordt ingezet op de vrijwillige opkoop van bedrijven op basis van een grondstrategie. Het betreft zowel het voorfinancieren en mede financieren voor de landelijke gerichte opkoopregeling en beëindigingsregeling als ook volledig provinciale financiering. Bij volledige financiering heeft de provincie ook volledige zeggenschap over de inzet van vrijkomende stikstofruimte hetgeen van belang is voor de vulling van de doelenstikstofbank voor andere economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Het op orde krijgen van de vergunningverlening is belangrijk om ervoor te zorgen dat ontwikkelingen mogelijk blijven in de provincie. We verwachten dat we in 2022 een grote stap hebben gezet met betrekking tot de positieve weigeringen en, in samenwerking met het Rijk, met het bieden van een oplossing voor de PAS melders en andere voormalige vrijstellingen. Zodra verkregen stikstofruimte is ingebracht, kan mede met behulp van de in 2021 in te stellen stikstof doelenbanken (ten behoeve van de pilot Nieuwkoop, het repareren van juridische knelpunten uit het verleden, projecten van provinciaal belang en gebiedsprocessen zoals de gebiedsgerichte aanpak) de vergunningverlening voor deze doelen worden gestart (zie verder onder meerjarendoel 2.2.3 vergunningverlening natuur).
Onduidelijk is nog welke gevolgen een nieuw kabinet heeft op de provinciale uitvoering van de stikstofproblematiek. Daarover houden wij provinciale staten op de hoogte. Revitaliseringsprojecten bosgebieden
Onze bossen hebben last van stikstofdepositie, verzuring, verdroging, nutriëntenverlies, bosbranden en schimmelziekten. Deze effecten hebben grote gevolgen voor de veerkracht en kwaliteit van bossen. De biodiversiteit heeft er onder te lijden en zet ecosystemen onder druk. Daarom zetten we via de SKNL-regeling in op specifieke kwaliteitsverbetering, de zogenaamde revitaliseringsprojecten, aanvullend op de aanpak van de verdroging en de stikstofdepositie in het bestaande bosareaal. In 2022 faciliteren we een proefproject van Staatsbosbeheer en de Bosgroep Midden Nederland om de komende 7 jaar 45 ha bos op de zandgronden te revitaliseren, onder andere door gedeeltelijke omvorming en aangepast beheer. Mede op basis van de opgedane ervaringen bepalen wij de komende jaren welke vormen van revitalisering het meest effectief zijn. Beoogd resultaat 2022
Bescherming en kwaliteitsverbetering leefgebieden - Uitvoering maatregelen Beheerplannen Natura 2000 en/of gebiedsanalyses PAS liggen op schema.
- Versterking van de biodiversiteit is in gang gezet door subsidiëren van projecten gericht op biodiversiteitsdoelen te continueren.
Ecologisch bermbeheer - Het kennisnetwerk ecologisch bermbeheer is uitgebreid.
Landelijk Uitvoeringsprogramma natuur 2021-2030 - Uitvoering maatregelen Programma Natuur conform Aanvraag Provincie Utrecht Regeling specifieke uitkering Programma Natuur periode 2021 – 2023.
Aanpak stikstof - De uitvoering van de Gebiedsgerichte Aanpak, zoals beschreven in de Leidraad Gebiedsgerichte Aanpak Stikstof ligt op schema
- De instrumentenkoffer is gevuld, waarmee de eerste provinciale bron- en stimuleringsmaatregelen gerealiseerd zijn.
- Stikstof doelenbanken zijn operationeel.
Revitaliseringsprojecten bosgebieden - Er is gestart met de revitalisering van 45 ha bos.
| 